NHIẾP ẢNH-HIỆN THỰC, THƠ CA

    Alexandro Lapin

(Từ cuốn sách Nhiếp ảnh là ...)                                             

Nhiếp ảnh là phiên bản của cuộc sống thực tại. Thậm chí người ta xem xét những bức ảnh được chụp giống như là một bản sao của thực tế, là biên bản hiện trường. Hình ảnh được lưu lại trên giấy ảnh là những lát cắt của đời sống con người. Một trong những đặc tính cơ bản của nhiếp ảnh được coi là tài liệu bởi sự chính xác trong việc diễn tả các chi tiết của nó. 
     Mối quan hệ giữa nhiếp ảnh và thực tế còn phức tạp hơn nhiều. Mức độ trung thực của các bức ảnh được chụp cao hơn đáng kể so với hội họa, thậm chí còn hơn cả trong truyền thần. Nhưng tất cả điều này không phải là tuyệt đối, sự khác biệt giữa hình ảnh và sự mô tả có tồn tại trong nhiếp ảnh, chỉ là chúng không dễ dàng được nhận thấy. Trên mặt phẳng của một hình ảnh, thì sự diễn tả màu sắc trong nhiếp ảnh là đen – trắng. Dấu hiệu của các đối tượng và con người (trên giấy in ảnh, chúng ta đã nhận ra các dấu hiệu, chứ không phải là các đối tượng) có thể bị làm sai lệch đến mức không nhận ra. Những mối quan hệ về âm sắc, về tỉ lệ, về hình học được xây dựng lại.
     Những sự khác biệt này đủ để xem xét nhiếp ảnh giống như là một thực tế độc lập, nó được tạo ra trong nhiều trường hợp không chỉ bởi các quá trình vật lý – hóa học, mà còn bởi khát vọng sáng tạo của nhiếp ảnh gia. Hơn nữa, sự khác biệt giữa những gì được thể hiện và được thể hiện như thế nào, chúng mở rộng không gian, không chỉ đối với sự sáng tạo nhiếp ảnh, mà còn đối với nghệ thuật nhiếp ảnh. 
     Mối quan hệ giữa thơ ca và thực tế phức tạp hơn rất nhiều. Nhưng liệu thơ ca có thể nằm ngoài thực tế? Các nhà thơ rút ra sự quan sát và kinh nghiệm của mình từ thực tế. Họ cũng được coi là một chất liệu của thơ ca. Nhưng thơ ca bao gồm các tư ngữ. Paul Valery (Nhà thơ, triết gia Pháp) đã so sánh một bài thơ với sự dao động kéo dài giữa âm thanh và ý nghĩa, thơ ca bao gồm mối quan hệ giữa các từ ngữ hoặc mối quan hệ cộng hưởng giữa chúng. Phương pháp của thơ ca – đó là khám phá từ ngữ, loại bỏ vẻ ngoài rập khuôn, mở rộng ý nghĩa, là việc phát hiện ra các tiềm năng thi ca của ngôn ngữ. Các nhà thơ sống trong một thực tế nhất định, trong đó bao gồm cả ngôn ngữ, đều phải phụ thuộc vào thực tế đó. 
     Kinh nghiệm thơ ca được tạo ra bởi thực tế xung quanh, nhưng sau đó nó tồn tại một cách độc lập, không được liên kết với thực tế. Điều này giống như một thực tế mới được xây dựng trên đời sống hàng ngày, nó ở một phương thức thi ca cao hơn.
     Có một đề tài chụp ảnh vĩnh cửu – đó là một người (hoặc vật) và cái bóng của mình. Nội dung cơ bản của đề tài này đó là cái bóng tồn tại hoàn toàn độc lập, nó không lặp lại, mà nó mở ra; nó không phản ánh, mà nó thể hiện; nó nói với giọng nói của riêng mình, và điều đó trở thành nội dung của hình ảnh đó. Cái bóng được nhân hóa, những điều rất giống với phương pháp nhân hóa, ví dụ như, trong một câu chuyện hoang đường, một bức chân dung của một người nào đó với cái bóng cũng có một cái tương tự được chụp ảnh trong một câu chuyện như vậy. Luân lý xuất hiện trong sự tương phản hình ảnh giữa cái bóng và con người, giữa cái bóng và các đối tượng.
     Nội dung mang đậm chất thơ của nhiếp ảnh được thực hiện trong các hình thức nói bóng gió, ẩn ý, đôi khi là rất xa so với những thông tin ở trên bề mặt ảnh.
     Những người mà đã trải qua cái chết lâm sàng, cho chúng ta biết rằng, trong khoảnh khắc đó, con người có khả năng bay lên khỏi thể xác với hệ tiêu hóa, hệ bài tiết của mình, những vết nhơ của cuộc sống đó là cần phải kiếm được tiền, bay lên – và nhìn thấy cuộc sống của mình, nhìn thấy cuộc sống nói chung từ trên cao, trong một không gian khác. Một người trải nghiệm, người mà đã bị thơ ca, nhiếp ảnh, hội họa, hay âm nhạc hiện nay "tấn công", hơn nữa anh trải qua một chuyến bay như vậy không chỉ một lần tại thời điểm cái chết, mà còn một vài lần nữa trong cuộc sống. Một vài lần, nhưng không nhiều, bởi vì " Ba Ngôi " của Rublev là một ở trên thế giới. Hơn nữa, chính mỗi cái lại tự " tấn công " mình. Một cái – là Brodsky, cái kia – là Yesenin; một cái – là Nabokov, cái kia – là Pelevin; một cái – là Rembrandt, cái kia – là Dali.
     Thơ ca – nó giống như một cái nhìn từ trên cao, khi sự liên kết quen thuộc giữa các tác phẩm bị phá vỡ và tạo ra một liên kết mới. Nhiếp ảnh, trong tất cả những tính chất mặt đất không có thật của nó, có thể chính là điều này. Nhờ có nó, chúng ta đạt được một tầm nhìn mới. Chỉ trong nhiếp ảnh bạn mới có thể nhìn thấy được đường bay của viên đạn, hay nhìn thấy chiếc vương miện mà được tạo thành bởi một giọt sữa rơi xuống. Cuối cùng, chúng ta có thể xem xét, những điều quen thuộc  mà trong cuộc sống bình thường chúng ta không bao giờ xem xét một cách chi tiết, thì chúng ta sẽ không nhìn thấy, mà chúng ta cảm nhận các phần. Nhưng hơn thế nữa, chúng ta có thể quan sát và đánh giá ý nghĩa của những sự kết hợp trực quan khác nhau, không thể so sánh được trong cuộc sống của sự vật và khái niệm. Chúng ta tìm thấy các mối liên kết giữa chúng, các mối liên kết giống nhau hoặc tương phản. Xuất hiện rất nhiều sự liên tưởng, trong một số trường hợp nhất định, nó chính là sự tổng hợp của các nội dung thi vị.
     Một bài thơ nhỏ có thể đọc trong cả cuộc đời. Những kẻ lười nhác sẽ chỉ học thuộc lòng nó. Và một bức ảnh cũng cần thời gian lâu như vậy, bạn cần treo nó lên tường, và sau đó đọc và đọc trong nhiều năm, cho đến khi nó không còn sử dụng được nữa. May mắn thay, trên thế giới có một số các bức ảnh như vậy, một phần của chúng cho thấy “sự thử nghiệm bức tường”.
     Đây là một bức ảnh cũng không kém phần đặc biệt. Những bậc thang lùi ra xa, làm cho quả bóng bằng đá trở nên to hơn. Một cô bé đang ngồi ở trên đó, cô bé đang cúi xuống và bắt quả bóng. 
     Chính cô gái cũng giống như một quả  bóng lớn, và ở phía dưới – cũng       

                                                                                                                       
 
là một quả bóng. Đây là những sự liên kết xuất hiện trong một bức ảnh vô cùng độc đáo của Gennady. Bodrov.
     Tất nhiên, đó là nguồn nước tinh khiết của thơ ca. Con đường của cuộc sống, và cuộc sống cũng giống như một trò chơi. Khi chờ đợi, chúng ta luôn luôn nhận thức được rằng chúng ta chơi gì và làm thế nào để chơi? Hãy tự mình nhận định, phải chăng quả bóng nằm trong tay của cô gái không được đặt vần với đầu của cô cả về âm sắc, và về kích thước?
(Còn nữa)
Dịch: Phạm Thanh Hà